Merhaba sevgili okuyucular,
Bugünkü yazımızda, bağışıklık sisteminin merkezi sinir sistemine saldırdığı bir otoimmün hastalık olan Multiple Skleroz (MS) üzerine konuşacağız. MS, bireyden bireye farklılık gösteren bir hastalıktır ve doğru beslenme, belirtileri hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için oldukça önemlidir. Türk mutfağını da dikkate alarak, MS’le baş etmenize yardımcı olacak fonksiyonel tıp çerçevesinde öneriler ve genel sağlık ilkelerine dayanarak, diyetisyenin sorumluluklarını aşmadan hazırladık.
MS Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
MS, merkezi sinir sistemindeki miyelin kılıfının zarar görmesiyle ortaya çıkar ve beyin ile vücut arasındaki sinyal iletimini etkiler. Yorgunluk, kas güçsüzlüğü, koordinasyon kaybı, görme problemleri ve bilişsel bozukluklar gibi belirtiler yaygın olarak görülür.
MS’in kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, beslenme yoluyla iltihaplanmayı azaltmak, bağışıklık sistemini desteklemek ve genel sağlığı iyileştirmek mümkündür.
MS Hastalığında Beslenme İlkeleri
1. Anti-inflamatuar Gıdalara Yönelin
MS, iltihaplanmanın etkili olduğu bir hastalık olduğu için anti-inflamatuar gıdalar tüketmek önemlidir.
Zeytinyağı, özellikle Türk mutfağında bolca kullanılan, antioksidan açısından zengin ve iltihap azaltıcı özelliklere sahiptir.
Kuru baklagiller (mercimek, nohut) hem bitkisel protein hem de lif açısından mükemmel kaynaklardır. Haftada birkaç kez nohut yemeği veya mercimek çorbası tüketebilirsiniz.
2. Omega-3 Yağ Asitlerini Artırın
Omega-3 yağ asitleri, sinir sisteminin korunmasına yardımcı olur ve iltihaplanmayı azaltır.
Haftada 2-3 kez hamsi, palamut veya levrek gibi yağlı balıkları tüketmek faydalıdır.
Ayrıca ceviz, keten tohumu ve chia tohumu gibi bitkisel kaynaklar da sofranızda yer alabilir.
3. Rafine Şeker ve İşlenmiş Gıdalardan Kaçının
Rafine şeker, iltihabı tetikleyebilir ve enerji dalgalanmalarına neden olabilir.
Tatlı krizlerinizde, Türk mutfağında sıkça yer alan kuru meyveler (örneğin hurma veya kuru kayısı) ile hazırlayacağınız şekersiz tatlılar iyi bir alternatif olabilir.
Helva, baklava gibi yoğun şekerli tatlılardan ise uzak durulmalı.
4. Glütensiz ve Düşük Karbonhidratlı Beslenmeyi Değerlendirin
Bazı MS hastalarında glüten duyarlılığı görülebilir. Bu durumda, beyaz un yerine karabuğday unu, mısır unu veya pirinç unu tercih edebilirsiniz.
Glütensiz bir kahvaltı için karabuğday ekmeği veya patatesle hazırlanan bazlama güzel bir seçenek olabilir.
5. Süt Ürünlerini Sınırlayın
Laktoz ve kazein içeriği nedeniyle süt ürünleri bazı MS hastalarında iltihaplanmayı artırabilir. Ancak ev yapımı yoğurt, bağırsak florasını desteklemek için iyi bir probiyotik kaynağı olabilir.
6. D Vitamini Alımını Artırın
MS hastalarının çoğunda D vitamini eksikliği görülür. Güneş ışığı, en doğal D vitamini kaynağıdır. Bunun yanı sıra, yumurta sarısı, balıklar ve karaciğer gibi D vitamini içeren gıdaları tüketebilirsiniz.
7. Bol Sebze ve Meyve Tüketin
Sebze ve meyveler, MS hastalığında gerekli olan vitamin ve mineral ihtiyacını karşılar. Özellikle ıspanak, brokoli, pancar, havuç ve kara lahana gibi sebzeler sofranızda mutlaka yer almalı.
Nar, yaban mersini gibi antioksidan açısından zengin meyveler de enerji verir ve bağışıklığı güçlendirir.
8. Bol Su İçin
Su tüketimi, toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur ve genel sağlığı destekler. Günlük su tüketiminizi artırarak vücudunuzu hidrasyonda tutabilirsiniz.
Türk Kültürüne Uygun Örnek Bir Günlük Beslenme Planı
Kahvaltı:2 haşlanmış yumurta, zeytin, ceviz, bol yeşillik (maydanoz, roka), karabuğday ekmeği. Yanında şekersiz bitki çayı (rezene veya ıhlamur).
Ara Öğün:Bir avuç çiğ badem veya ceviz.
Öğle:Zeytinyağlı ıspanak yemeği, yanında mercimek çorbası ve bol limonlu salata.
Ara Öğün:Bir dilim nar veya yaban mersini ile hazırlanmış probiyotik yoğurt.
Akşam:Izgara somon, zeytinyağlı brokoli salatası ve 1 kase karabuğday pilavı.
Gece:Bir fincan melisa çayı ve yanında 1 tatlı kaşığı hindistancevizi yağı.
Son Notlar
MS hastalığı ile mücadelede beslenme kadar düzenli egzersiz ve stres yönetimi de önemlidir. Beslenme planınızı oluştururken mutlaka diyetisyeninizle birlikte hareket edin ve her bireyin ihtiyaçlarının farklı olabileceğini unutmayın.
Uyarılar
Bu yazıda yer alan bilgiler yalnızca genel beslenme önerileri olup, hiçbir şekilde teşhis veya tedavi amaçlı değildir ve sorumluluk kabul edilmemektedir.. Her bireyin ihtiyaçları farklıdır ve bir beslenme planı hazırlanırken doktor ve diyetisyen ile iş birliği yapılmalıdır. MS'li bireylerin sağlığıyla ilgili herhangi bir karar vermeden önce mutlaka uzman bir hekime danışılmalıdır.
Comments